|
ΟΥΤΕ ΔΗΜΙΟΙ, ΟΥΤΕ ΘΥΜΑΤΑ
«Κυρ-λοχία πάσχω από δαλτωνισμό: Βλέπω τον κάθε στόχο ίδιον με την καρδιά μου». Άρη Αλεξάνδρου, Συμβουλές σε ανυπότακτο (Ποιήματα 1941-1974)
Ξεκινήσαμε έναν αγώνα, στα μέσα της δεκαετίας του '80, για να αναγνωριστεί και στην Ελλάδα η δυνατότητα στην άρνηση στράτευσης για λόγους συνείδησης. Αυτό που στον τόπο μας ήχησε ως υπερβολική απαίτηση μιας ισχνής μειοψηφίας, στον δυτικό κόσμο ήταν δικαίωμα αυτονόητο και κατοχυρωμένο συνταγματικά για κάθε πολίτη, σε μερικές μάλιστα περιπτώσεις από τις αρχές του 20ου αιώνα.
Το αίτημα εξ αρχής υποστήριξε ικανός αριθμός πολιτών, προερχόμενων κυρίως από τον χώρο της οικολογίας και της ανανεωτικής αριστεράς. Από εκεί κυρίως προήλθαν οι πρώτοι αντιρρησίες συνείδησης για λόγους μη θρησκευτικούς.
Παρά τον ενθουσιασμό των πρώτων χρόνων η αναγνώριση της αντίρρησης συνείδησης παρέμεινε ζητούμενο του κινήματος. Οι αρνητές ταλαιπωρήθηκαν και εξακολουθούν να ταλαιπωρούνται με αλλεπάλληλες καταδίκες από τα στρατοδικεία και πολύμηνες φυλακίσεις, συστηματικές ενοχλήσεις και εκφοβισμό των οικογενειών τους από την αστυνομία, απαγορεύσεις εξόδου από τη χώρα αλλά και περιορισμούς: στην άσκηση επαγγέλματος, την απόκτηση ατομικής ιδιοκτησίας, την άσκηση των εκλογικών δικαιωμάτων κ.λπ.
Παρ’ όλα αυτά, ο αριθμός των δηλωμένων αρνητών στράτευσης για λόγους συνείδησης διευρύνθηκε, αργά μεν αλλά με σταθερή πρόοδο, συνεγείροντας μέχρι σήμερα αρκετές δεκάδες πολέμιους της βίας και του μιλιταρισμού (εάν μάλιστα συνυπολογίσουμε όσους επικαλούνται λόγους θρησκευτικής συνείδησης ο αριθμός ανέρχεται σε μερικές χιλιάδες).
Δεν επιχειρούμε εδώ να ερμηνεύσουμε τους λόγους για τους οποίους ένα σημαντικό ποσοστό νέων ανθρώπων αποστρέφονται τη στρατιωτική θητεία. Την απάντηση στο ερώτημα αυτό τη δίνει από μέσα του ο κάθε υπόχρεος πριν την κρίσιμη στιγμή της στράτευσής του, με αποτέλεσμα ο 1 στους 4 ποτέ να μην ενδύεται το χακί.
Μας ενδιαφέρει να μιλήσουμε για τους δικούς μας λόγους και για τα προσωπικά μας κίνητρα. Αποτολμήσαμε το αποφασιστικό βήμα και αρνηθήκαμε να στρατευτούμε με δημόσια δήλωσή μας, την οποία απευθύναμε στα μέσα ενημέρωσης και τα αρμόδια στρατολογικά γραφεία. Ορμώμενοι από τις ηθικές μας αρχές διακηρύξαμε την εναντίωσή μας σε κάθε μορφή βίας ― πολεμική ή επαναστατική, νόμιμη ή παράνομη ― και αρνηθήκαμε τη συμμετοχή μας στον στρατό, τον κατεξοχήν μηχανισμό προαγωγής της βίας.
Κίνητρό μας δεν υπήρξε η αποφυγή της βασάνου της στρατιωτικής θητείας ή οποιαδήποτε άλλη ταπεινή ιδιοτέλεια. Κίνητρο είναι η ιδεολογική μας αντιπαλότητα με τη βία σε κάθε της έκφανση, ακόμη κι όταν αυτή χρησιμοποιείται για «ειρηνιστικούς», υποτίθεται, σκοπούς. Κίνητρό μας είναι η διεθνής αγωνία που προκαλεί ο επεκτατισμός των υπερδυνάμεων, η αντίθεσή μας στην κλιμάκωση των πολεμικών εξοπλισμών, η διαφωνία μας με την κατεστημένη ιδεολογία που αναγορεύει τον στρατό σε αναγκαία συνθήκη για την διασφάλιση της ειρήνης.
Κίνητρο είναι η συμπαράστασή μας στον καταφρονημένο Έλληνα και Τούρκο βιοπαλαιστή που βλέπει το προϊόν του καθημερινού του μόχθου να μετατρέπεται σε όπλα μαζικής αλληλοεξόντωσης. Κίνητρο είναι η αντίθεσή μας στις ραδιουργίες του δυτικού ιμπεριαλισμού που επιδιώκει την διαίρεση της ανθρωπότητας σε χριστιανούς και αλλόθρησκους και υποχθόνια καλλιεργεί νέα μέτωπα στρατιωτικών αντιπαραθέσεων.
Δεν γενικολογούμε υπέρ του δίκαιου αγώνα μας. Αντιπαλεύουμε τον ιμπεριαλισμό στην πράξη αγωνιζόμενοι υπέρ του αφοπλισμού. Αντιπαλεύουμε τον σοβινισμό στην πράξη, συνεργαζόμενοι με τους αρνητές των γειτονικών χωρών. Αντιπαλεύουμε τον πόλεμο στην πράξη, αρνούμενοι να τον υπηρετήσουμε. Και είναι πλέον οικουμενικά παραδεκτό ότι η αντίρρηση συνείδησης αποτελεί βασική συνιστώσα ―εάν όχι την αιχμή― των κινημάτων ειρήνης.
Είναι γεγονός, άλλωστε, ότι η σύγχρονη ιστορία μόνο επαίνους κομίζει: 0. στους 22.000 λιποτάκτες και αντιρρησίες του Γερμανικού στρατού κατά τη διάρκεια του Β' Παγκοσμίου Πολέμου (15.000 από αυτούς εκτελέστηκαν) 〇. στους εκατοντάδες Γάλλους στρατιώτες και το πλήθος του λαού που υποστήριξε την άρνησή τους να χτυπήσουν τους Αλγερινούς απελευθερωτές το 1961 〇. στους 110.000 που έκαψαν το προσκλητήριο κατάταξής τους, αρνούμενοι να πολεμήσουν στον ιμπεριαλιστικό πόλεμο των Η.Π.Α. στο Βιετνάμ 〇. στους 111 επαγγελματίες αμερικανούς στρατιώτες που λιποτάκτησαν κατά τη διάρκεια του πρώτου πολέμου στον Κόλπο. 〇. στους 200.000 νέους που αρνήθηκαν να πολεμήσουν στον πρόσφατο, εμφύλιο σπαραγμό της Γιουγκοσλαβίας 〇. στους εκατοντάδες αμερικανούς στρατιώτες που αναζήτησαν πολιτικό άσυλο σε άλλες χώρες αηδιασμένοι από την εξόντωση αμάχων στο Ιράκ, κατά την τελευταία τριετία 〇. στους δεκάδες Ισραηλινούς στρατιώτες που επέλεξαν τη φυλακή παρά να συνεργήσουν σε εγκλήματα εναντίων αμάχων Παλαιστινίων 〇. στους 1.300 Ισραηλινούς αντιρρησίες των τελευταίων χρόνων (300 από αυτούς κατά τη διάρκεια του 2005) 〇. στους 300.000 ανυπότακτους που καταμετρά ο Τουρκικός στρατός (μερικοί από αυτούς δηλωμένοι αντιρρησίες συνείδησης που μαρτύρησαν στις φυλακές της χώρας).
Ο Ο.Η.Ε., το Συμβούλιο της Ευρώπης, ο Ο.Α.Σ.Ε., το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, η Διεθνής Αμνηστία και πλήθος άλλων διακεκριμένων διεθνών οργανισμών που επί πολλά χρόνια δεν έπαψαν στιγμή να στηλιτεύουν την Ελλάδα για καταπάτηση του ανθρώπινου δικαιώματος στην αντίρρηση συνείδησης, χαιρέτησαν τη νομοθετική ρύθμιση 2510/97 που προέβλεπε την «εναλλακτική υπηρεσία» ως βήμα προόδου. Το θετικό αυτό βήμα όμως έμελλε να αποδειχτεί «επιταγή χωρίς αντίκρυσμα» λόγω των υπέρμετρα αυστηρών διατάξεων που ρύθμιζαν την εφαρμογή της «εναλλακτικής υπηρεσίας»: Επιτροπές ελέγχου της συνείδησης των υποψήφιων αντιρρησιών (όμοιες με αυτές που γνώρισε η ανθρωπότητα στις πιο σκοτεινές σελίδες της ιστορίας της), καταστρατήγηση του κοινωνικού χαρακτήρα της «εναλλακτικής υπηρεσίας» μέσω της στρατιωτικής εποπτείας, τιμωρητική διάρκεια της υπηρεσίας (σε χρόνο υπερδιπλάσιο της στρατιωτικής), αφαίρεση εργατικών δικαιωμάτων των υπηρετούντων αντιρρησιών και, ως κατακλείδα, ένταση των διώξεων σε βάρος των παλαιών αντιρρησιών με προφυλακίσεις και νέα στρατοδικεία, αφού το «βαθύ» ελληνικό κράτος εξέλαβε την ύπαρξη του θεσμού ως ήττα και έσπευσε να εκδικηθεί.
Νεότερη ρύθμιση (ο Νόμος 3421/05) δεν απάλειψε καμία κατάφορη αδικία εις βάρος των αντιρρησιών, δεν αφαίρεσε τις ταπεινωτικές διατάξεις, ούτε ανέστειλε τις διώξεις.
Ο πολιτικός κόσμος στάθηκε διστακτικός απέναντι στο κίνημα των αντιρρησιών. Τα πενιχρά αποτελέσματα στο πεδίο των νόμων, οι αμήχανες διατυπώσεις στα πολιτικά τους προγράμματα και η εγκατάλειψη των αντιρρησιών σε απηνείς διώξεις καταδεικνύουν την επιρροή εξωθεσμικών παραγόντων και κυρίως του στρατιωτικού κατεστημένου, της εκκλησιαστικής ιεραρχίας (δια του αρχιεπισκόπου της και των φανατισμένων προσκυνητών του) αλλά και των πατριδοκάπηλων εμπόρων του πολέμου.
Φαιοί σταυροφόροι του ολοκληρωτισμού ανερυθρίαστα αξιώνουν την πιο σκληρή τιμωρία κατά των αρνητών στράτευσης (ακόμη και τη θανατική εκτέλεση έχουν ζητήσει αφιονισμένοι κονδυλοφόροι) ή τη «θεραπεία» των αντιρρησιών με λοβοτομή όπως ο κ. Χριστόδουλος πρότεινε σε άρθρα και ομιλίες του. Επιλεκτικά κατευθύνουν τις βολές τους στους αντιρρησίες συνείδησης διότι οι τελευταίοι έχουν το θάρρος να διαδηλώσουν την αντίθεσή τους στο μιλιταρισμό και τη βία, δεν κρύβονται, δεν προσκυνούν, δεν γλείφουν, δεν μεθοδεύουν τη μετάθεση, δεν ζητούν ευνοϊκή μεταχείριση ή ρουσφέτι. Την ίδια στιγμή, παραβλέπουν τα στίφη των ανυπότακτων (σε 45.000 εκτιμά τον αριθμό τους το υπουργείο Αμύνης), παραβλέπουν τις αυτοκτονίες και τα θανατηφόρα ατυχήματα, παραβλέπουν τα «απολυτήρια χωρίς στράτευση» των πατριωτών του «παλκοσένικου» και της τηλεθέασης.
Η φωνή μας ενώθηκε με τις φωνές όλων των αντιμιλιταριστών του πλανήτη. Έγινε ψήφισμα, έγινε διαμαρτυρία, έγινε σύνθημα, έγινε διαδήλωση με αίτημα να σταματήσει ο πόλεμος εις βάρος των αντιρρησιών, να σταματήσουν οι διώξεις και τα στρατοδικεία. Να γίνει ένα γενναίο βήμα προς την κατεύθυνση της ειρήνης αποποινικοποιώντας την αντίρρηση συνείδησης, αμνηστεύοντας τους παλιούς αρνητές που φορτώνονται αλλεπάλληλες καταδίκες, επιβραβεύοντας τον κοινωνικό ρόλο της «εναλλακτικής υπηρεσίας», αναθέτοντας σε κοινωνικό οργανισμό την εποπτεία της, επιτρέποντας τη δυνατότητα ένταξης στον θεσμό ακόμη και των υπηρετούντων φαντάρων, διευρύνοντας τους ορίζοντες άσκησης της «εναλλακτικής υπηρεσίας» έξω από τα όρια της χώρας, με έμφαση στα Βαλκάνια.
Ο πόλεμος είναι ένα έγκλημα κατά της ανθρωπότητας και ο μιλιταρισμός ως «δήμιος» υφαίνει το σάβανο των αυριανών θυμάτων του. Δεν αποδεχόμαστε τον ρόλο του «δημίου» για τον οποίο αναζητούν κομπάρσους οι αργυρώνητοι κήρυκες της εθνικοφροσύνης, ούτε είμαστε πρόθυμοι να συνεργήσουμε σε μελλοντικά εγκλήματα κατά των γειτόνων ή της ανθρωπότητας. Δεν αποδεχόμαστε όμως ούτε τον ρόλο του «θύματος» που επιφυλάσσει η στρατιωτική και θρησκευτική μισαλλοδοξία.
Το ερώτημά μας είναι αμείλικτο και καμία δύναμη στον κόσμο δεν θα μας εμποδίσει να το διατυπώνουμε απευθυνόμενοι στην ανυπότακτη ελληνική νεολαία: είστε με τον Χριστόδουλο, τον Αμβρόσιο και τον Παπαθεμελή ή με τον Μάρτιν Λούθερ Κινγκ, τον Χάρολντ Πίντερ, τον Τολστόι, τον Αϊνστάιν, τον Φρόυντ, τον Γκάντι, τον Ράσελ και τον ανώνυμο αρνητή του μιλιταρισμού;
Η αντίρρηση συνείδησης δεν είναι μόνο ένα πανανθρώπινο ατομικό δικαίωμα αλλά αποτελεί το έσχατο καταφύγιο για τη διάσωση της ατομικής μας αξιοπρέπειας.
Λάζαρος Πετρομελίδης - Δημήτρης Κ. Σωτηρόπουλος |